Yeşil Bina Nedir?

Sanayi devrimi, kentleşme ve hızlı nüfus artışı; kullanılabilir doğal kaynakların azalması, küresel ısınma ve doğal dengenin bozulması gibi yaşamın devamlılığını tehdit eden temel sorunlara neden olmuştur.

Dünyada sınırlı miktarda bulunan doğal enerji kaynaklarına talep artmış, bu talep ise ulaşılabilir temiz su miktarını azaltmış, biyolojik kapasiteyi düşürmüş ve küresel ısınmasının en büyük nedeni olan sera gazları salınımını artırmıştır. Üretimleri ve kullanımları boyunca büyük oranda fosil yakıt tüketen binalar, sera gazları salınımının yaklaşık %40’ına neden olurlar. Bu nedenle de inşaat sektöründe çevre dostu Yeşil Binalar kavramı ortaya çıkmıştır.

Yeşil Binalar, planlama sürecinden başlayarak tasarlanma, inşaat ve işletilmelerine kadar tüm yaşam döngüsü kapsamında doğa dostu olarak yapılandırılan binalardır. Bu yapılar bulundukları bölgenin doğal koşullarına uygun, sürdürülebilir mimarlık yaklaşımına dayalı, su ve enerji kaynaklarını tasarruflu olarak kullanabilen ve çevreye minimum ölçüde zarar verecek malzemelerle üretilecek şekilde tasarlanır ve/veya iyileştirilir.

Yeşil Bina Sertifikaları Nelerdir?

Yeşil Binalar, enerji tasarrufu sağlamak, yenilenebilir kaynaklara yönelmek ve doğaya minimum oranda zarar vermeyi amaçlar. Binaların bu amaçlar doğrultusunda inşa edildiğini veya yenilendiğini belgeleyen sertifikaya ise yeşil bina sertifikası adı verilir.

Yeşil bina sertifikasına sahip olmak, doğa dostu olmanın yanı sıra kurumsal prestij, marka değeri ve piyasadaki bilinci artırır. Ayrıca dünyada birçok şehirde kredi desteği ve imar izni gibi teşvikler de sağlar.

Birçok ülke, çevresel koşullarına göre kendi yeşil bina standartlarını geliştirmiştir. Aynı zamanda bu standartlar esnek ve kapsamlıdır ve zaman içinde geliştirilmeye devam eder. Bu nedenle de dünyada birçok farklı yeşil bina sertifikasyon sistemi bulunur.

Dünyada ve Türkiye’de en çok tercih edilen sertifika sistemi ise bina ve kent ölçeğinde başvurulabilen LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) sistemidir. Türkiye’de de kullanılan bir diğer sistem ise İngiltere menşeli bir derecelendirme yöntemi olan BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method)’dir.

Yeşil Bina Sertifikası Nasıl Alınır?

Yeşil bina sertifikası; başvurulan yapının inşası için seçilecek alan, proje tasarımı, uygulaması, malzemeler, malzeme kullanımı ve var olan yapıların işletmesi gibi konularda çeşitli kriterlere göre verilir.

LEED veya BREEAM gibi sistemlerin sertifikaları, yetkili kuruluşların denetleme ve raporlamaları aracılığıyla, sistemleri geliştiren kurumlar tarafından verilir.

DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN

1.LEED Sertifikası Nedir?

Günümüzde en çok tercih edilen çevreye duyarlı yapı, yani yeşil bina sertifikası olan LEED, 1995 yılında kurulan USGBC (Amerikan Yeşil Binalar Konseyi) tarafından geliştirilmiştir ve 1998’den beri verilmektedir.

Hızla yayılan ve büyüyen LEED programı kapsamında, ABD’de 50’den fazla eyalette ve dünyada 135’den fazla ülkede binlerce proje değerlendirilmiştir.

LEED, Türkiye’de de en fazla başvurulan yeşil bina sertifika sistemidir.

LEED Sertifikası Nasıl Alınır?

USGBC tarafından akredite edilmiş kuruluşlar, LEED Sertifikası için başvurulan binaları denetler ve değerlendirir. Belirli standartları sağlayan binalar her bir kriter için ayrı ayrı puanlandırılır ve toplam bir değere ulaşır. LEED Sertifikaları; yalın, gümüş, altın ve platin olmak üzere 4 tanedir ve toplanan puana göre hangi dereceye layık görüldüğü belirlenir.

LEED sisteminin kriterleri, bunların amaçları ve kriterleri sağlayan binaların alabilecekleri maksimum puanlar aşağıdaki gibidir:

1.Sürdürülebilir Araziler (Sustainable Sites) – 10 Puan

İnşaat kaynaklı kirliliği azaltma, toprak erozyonunun engellenmesi, doğal alanların korunması, ve artırılması, karbon salımının azaltılması

2.Su Verimliliği (Water Efficiency) – 11 Puan

Kullanım suyu miktarını azaltmak ve atık suları geri dönüşüm sayesinde doğaya tekrar kazandırmak

3.Enerji ve Atmosfer (Energy and Atmosphere) – 33 Puan

Binaların inşaat, malzeme temini ve işletmeleri sırasında gerçekleşen fosil yakıt tüketim miktarını düşürmek ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek

4.Malzeme ve Kaynaklar (Materials and Resources) – 13 Puan

Bina yapımı için gerçekleşen hammadde temini ve kullanımı sırasında çevreye minimum oranda zarar vermek ve atık malzemelerin geri dönüşümü

5.İç Ortam Kalitesi (Indoor Enviromental Quality) – 16 Puan

İç mekandaki yaşam standardı, malzeme kalitesi, kirliliğin azaltılması, temiz havanın artırılması

6.İnovasyon (Innovation) – 6 Puan

Yeşil bina değerlerine yönelik inovatif çözümler

7.Bölgesel Öncelik Kredileri (Regional Priority) – 4 Puan

Bölge şartlarına göre değişebilen çözümler

8.Yerleşim ve Ulaşım (Location and Transport) – 16 Puan

Binanın konumunun çevreyle etkileşimi ve insanların binaya ulaşım kolaylığı

Sertifika dereceleri için ise alınması gereken puan aralıkları şu şekildedir:

1. LEED Sertifika (LEED Certified) 40-49 puan,
2. LEED Gümüş (LEED Silver) 50-59 puan,
3. LEED Altın (LEED Gold) 60-79 ve
4. LEED Platin (LEED Platinum) 80-110 puan

Bina tipleri için LEED çeşitleri nelerdir?

Kullanıldığı ülkelerde hükümetlerin vergi indirimi, kredi insiyatifi gibi teşvikleri ile de desteklenen LEED, önceleri sadece var olan binalar için yapılan başvuru ile uzmanların derlendirmeleri sonucu verilen Yeşil Bina Sertifikası sistemi olarak geliştirilmiştir.

Sonrasında ise mevcut binaların renovasyon ve iyileştirilmeleri, iç mimari, semt planlaması, iş merkezleri, hastaneler gibi alanlar için de özelleşmiştir.

Özelleşen LEED çeşitleri değişik bina tipleri için şu başlıklar altında toplanır:

LEED BD+C (Building Design + Construction) – Bina Tasarım ve İnsaat

93 m2’den büyük yeni inşa edilen ya da büyük oranda yeniden yapılandırılacak olan bina tipleri için verilen yapılan LEED çalışmasıdır.

LEED O+M (Building Operations and Maintenance) – Mevcut Binalar

93 m2’den büyük mevcut binalar için yapılan LEED çalışmasıdır.

Bu sertifika tipi için uygun olan binalarda; elektik, yakıt, su, malzeme kullanımını çevreye duyarlı şekilde optimize etmek ve iç mekan kullanım kalitesini iyileştirmek amaçlanır.  Enerji ve doğal kaynak tüketimini minimize etmek, karbon salınımını yani doğaya verilen zararı azalttığı gibi firma maliyetini de düşürecektir.

LEED ID+C (Interior Design and Construction) – İç Mekan ve İnşaat

Bu sertifika çeşidinde 22 m2’den büyük tüm iç mekanlar; sağlık yapıları, ticari mekanlar, mağazalar ve konaklama tesisleri için geçerlidir.

LEED ND (Neighbourhood Development) – Mahalle Gelişimi

Konut kullanımı, konut dışı kullanım veya bu ikisini bir arada içeren yeni arazi geliştirme projeleri veya yeniden geliştirme projeleri için geçerlidir. Projeler, kavramsal planlamadan inşaata kadar geliştirme sürecinin herhangi bir aşamasında olabilir.

LEED Homes – Konutlar

Müstakil evler, az katlı (üç kata kadar olan) veya orta yükseklikteki (altı kata kadar olan) binalar için başvurulabilir.

BREEAM Sertifikası Nedir ve Nasıl Alınır?

BREEAM, yapı sektöründe çalışmalar yürüten BRE Grubu tarafından İngilitere’de geliştirilmiş ve 1990 yılında piyasaya sürülmüştür. O zamandan beri, 70’den fazla ülkede 500.000’den fazla bina sertifikalandırılmıştır.

BRE Grubu tarafından çeşitli aşamalardan geçirilerek lisanslandırılan denetçiler BREEAM AP ismini alır ve başvurulan binaları değerlendirir ve raporlar.

BREEAM; binanın tasarım, inşaat, malzeme tedariği ve işletme süreçlerini belirli kriterler ve bölge şartlarına göre değerlendirerek puanlama için ağırlıklı yüzdeler belirler.

Belirlenen kriterler ve Avrupa için geçerli olan ağırlıklı yüzdeler şu şekildedir:

* Bina Yönetimi: Yönetime bağlı çevreci standartlar (%12)
* Sağlık ve İyi Hal: Binalardaki insan sağlığı ve konforu (%15)
* Enerji: Enerji tüketimini azaltan ve yenilenebilir kaynaklara yönelme (%19)
* Su: Su tüketimini azaltan sistemler (%6)
* Arazi Kullanımı ve Ekoloji: Zarar verilmemiş arazi kullanımı ve biyo-çeşitliliği korumaya teşvik (%10)
* Ulaşım: Bisiklet ve toplu taşıma teşviki (%8)
* Malzeme: Kullanılan malzemelerin çevresel etkileri (%12,5)
* Atıklar: Atık miktarı ve geri dönüşüm oranı (%7,5)
* Kirlilik: Sera gazı emisyonları, ışık-gürültü kirliliği, toprak ve su kirliliği kontrolü (%6,5)
* İnovasyon: İnovatif sürdürülebilirlik fikirleri (%10)

Bu başlıklara göre değerlendirilen binalar Geçer, İyi, Çok İyi, Mükemmel veya Olağanüstü seviyelerinde derecelendirilir.

BREEAM dereceleri ve bu dereceler için sağlanması gereken minimum yüzdeler aşağıdaki gibidir:

• BREEAM Geçer (Pass) > 30%
• BREEAM İyi (Good) > 45%
• BREEAM Çok İyi (Very Good) > 55%
• BREEAM Mükemmel (Excellent)> 70%
• BREEAM Olağanüstü (Outstanding) > 85%