Su ayak izi, tatlı su kullanımını ifade eden bir göstergedir. Bu gösterge sayesinde kullanılan su miktarı ölçülebilir ve su tüketimini azaltmak için gerekli önlemler alınabilir.

Artan nüfus artışı sonucunda su kaynaklarının düzensiz kullanımı, küresel bir risk oluşturmaktadır. Sınırlı olan kaynaklarını daha sürdürülebilir bir şekilde kullanmak için herkesin daha küçük bir su ayak izine sahip olması gerekmektedir.

Su ayak izini azaltmak için neler yapılabilir diye merak mı ediyorsunuz? Doğrudan ve dolaylı su kullanımınızı azaltmaya yardımcı olacak 13 pratik yöntemi listeledik.

Su Ayak İzi Nedir?

Su ayak izi, tüketime bağlı olarak kullanılan toplam su miktarını ifade etmektedir. Su ayak izi hesaplamaları, ürün ve hizmetlerin üretimi ve tedarik zinciri sürecinde tüketilen su miktarını temel alır. Bu sayede, su kaynakları bakımından çevreye olan bireysel etki ölçülebilir.

Su ayak izi, kullanılan su miktarının yanı sıra kullanılan suyun türlerini de gösterir. Böylece su tüketim miktarı ve alanı arasında bir ayrım da yapılabilmektedir. Su ayak izinin türleri 3 farklı bileşen şeklinde Yeşil, Mavi ve Gri olarak adlandırılmaktadır.

Yeşil Su Ayak İzi

Bir malın üretiminde kullanılan yağmur suyu miktarına karşılık gelen kısım.

Mavi Su Ayak İzi

Bir malın üretiminde kullanılan yüzey ve yeraltı suyu miktarına karşılık gelen kısım.

Gri Su Ayak İzi

Bir malın üretim veya tedarik zinciri sürecinde kirlenen suyun temizlenmesi için gerekli su miktarı.

Su ayak izi renkleri olarak da adlandırılan bu bileşenler, kullanılan suyun hacmini azaltmak isteyenler için büyük kolaylık sağlamaktadır. Örneğin; işletmeler, su ayak izlerini türlerine göre hesaplayarak sürdürülebilirlik politikalarını güçlendirebilir.

İşletmelerin su ayak izi alanında daha fazla bilgi almak için Semtrio’nun kapsamlı kurumsal su ayak izi hesaplama hizmetini inceleyebilirsiniz.

Hesaplama yapmadan su ayak izinizi azaltmak mı istiyorsunuz? Su kullanımında pratik bir şekilde tasarruf yapmak mı istiyorsunuz? Günlük hayatınızda uygulayabileceğiniz en etkili yöntemleri sizin için listeledik. Önce, doğrudan ve dolaylı su tüketimini daha yakından tanıyalım.

Doğrudan ve Dolaylı Su Ayak İzi

Su ayak izi, doğrudan ve dolaylı olarak iki farklı şekilde incelenebilir. Bu iki kısmı aynı anda hesaplamak su tüketimine bütüncül bir şekilde bakmak demektir. Bunun yanı sıra, böyle bir ayrım su ayak izini azaltmak isteyenler için büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Hangi alanlarda nasıl su tükettiğinizi bilmek daha bilinçli bir şekilde su tasarrufu yapmanıza yardımcı olacaktır.

Doğrudan Su Ayak İzi

Suyun bireyler tarafından doğrudan kullanılmasını ifade eder. Banyoda, mutfakta ya da bahçede kullandığımız su miktarı gibi doğrudan tüketimler bu ayak izi kapsamına girmektedir. Su, günlük hayatta birçok alanda doğrudan kullanılmaktadır.

Dolaylı Su Ayak İzi

Sanal su olarak da adlandırılır. Tüketilen veya üretilen ürünün üretim aşamasından tedarik zincirine kadar olan toplam su kullanım miktarını ifade eder. Günlük hayatta tüketilen ürünler, üretim aşamasında suya ihtiyaçları oldukları için dolaylı su ayak izi kapsamına girmektedir.

Doğrudan ve dolaylı su ayak izini azaltmak için en etkili yöntemleri listeledik.

Su Ayak İzini Azaltmak İçin 13 Pratik Yöntem

Su ayak izini azaltmanın temelinde su tasarrufu bulunmaktadır. Su tasarrufu yapmak maliyeti azaltır, kaynakları etkili kullanmaya yardımcı olur. Daha da önemlisi, gelecek nesillere daha güzel bir dünya bırakmak istiyorsak suyu verimli kullanmaya başlamamız gerekmektedir.

Doğrudan Su Ayak İzini Azaltma Yöntemleri

Doğrudan su ayak izinizi küçültmeniz için pratik yöntemleri listeledik:

1- Su sızıntılarına dikkat edin.

Evinizdeki muslukları ve boruları kontrol ederek sızıntı olmadığından emin olmalısınız. Su kaçaklarının önüne geçerek su ayak izinizi küçültebilirsiniz. Borulardaki su kaçakları yüzünden yılda 10 ton su harcanmaktadır.

2- Diş fırçalarken ve tıraş olurken musluğu kapatın.

Kullanmadığınız zamanlarda musluğu kapatarak suyun boşa akmasını engelleyebilirsiniz. Boşa akan su, su ayak izinin artmasına sebep olur. Diş fırçalarken veya tıraş olurken sadece ihtiyacınız kadar su kullandığınıza dikkat edin.

3- Meyve ve sebzeleri yıkarken suyu açık bırakmayın.

Meyve ve sebzeleri muslukta yıkamak yerine su dolu bir kapta yıkayarak su tasarrufu yapabilirsiniz. Musluğu açık bırakmamak demek suyu daha kontrollü kullanmak demektir. Fazladan kullanılan her damla su, su ayak izinin büyümesine sebep olmaktadır.

4- Duş sürenizi kısaltın.

Uzun duşlar yerine kısa duşları tercih ederek su kullanımınızı azaltabilirsiniz. Duş süreniz azaldıkça yaptığınız su tasarrufu da artacaktır.

5- Kıyafetlerinizi makinede yıkayın.

Çamaşırlarınızı elde yıkamak yerine makinede yıkamak su tasarrufu yapmanıza yardımcı olur. Çamaşır makinesini tam doluyken çalıştırmalısınız. Çamaşırları toplu olarak yıkamak tek tek yıkamaya göre daha verimli ve ekonomiktir.

6- Temizlik için kullandığınız suya dikkat edin.

Evde, balkonda veya bahçede yaptığınız temizlik sırasında sadece ihtiyacınız olduğu kadar su kullanarak su tüketim miktarınızı azaltabilirsiniz. Ayrıca, bulaşıklarınızı elde yıkamak yerine makinede yıkamalısınız. Böylece, musluktan boşa su akmasını engellemiş olursunuz.

7- Arabanızı yıkarken hortum değil kova kullanın.

Hortumla araba yıkarken akan su miktarını kontrol etmek biraz zor olabilir. Önceden doldurduğunuz kovaları kullanarak daha bilinçli bir şekilde hareket edebilirsiniz. Böylece, ihtiyacınız kadar su harcamış olursunuz.

Dolaylı Su Ayak İzini Azaltma Yöntemleri

Dolaylı su ayak izinizi küçültmeniz için pratik yöntemleri listeledik:

8- Daha az et tüketin.

Et tüketiminizi azaltarak dolaylı su ayak izinizi azaltabilirsiniz. Hayvansal gıdalar üretim süreçlerinde yüksek miktarda su kullanımına sebep olmaktadır. Örneğin, 1 kilo sığır eti üretiminde 15.415 litre su kullanılmaktadır.

9- Yerel gıdaları tercih edin.

Yerel gıdalar, kısa tedarik zincirleri sayesinde daha küçük su ayak izine sahiptir. Yerel olmayan gıdaların paketlenmesinden dağıtım sürecine kadar birçok alanda daha fazla su kullanılmaktadır.

10- Organik yiyecekleri tercih edin.

Taze ve organik gıdaları tercih ederek su ayak izinizi azaltabilirsiniz. İşlenmiş ürünler, üretim süreçlerinde yoğun bir şekilde suya ihtiyaç duymaktadır.

11- Şeker tüketiminizi azaltın.

Şeker üretiminde yüksek miktarda su kullanılmaktadır. Şeker kamışından 1 kilo şeker üretmek için yaklaşık olarak 1782 litre su harcanmaktadır. Şeker kullanımınızı azaltarak dolaylı su ayak izinizi küçültebilirsiniz.

12- Kahve yerine çayı tercih edin.

Bir fincan kahvenin dolaylı su ayak izi bir bardak çaydan yaklaşık olarak 4 kat daha fazladır.

(Kaynak: kaynak: Chapagain, A. K., & Hoekstra, A. Y. (2004). Water footprints of nations. (Value of Water Research Report Series; No. 16). Unesco-IHE Institute for Water Education (pp. 10-52)

Kahve yerine çay tüketmeniz üretiminde daha az su kullanılmış bir ürünü tercih ettiğiniz anlamına gelir.

13- İhtiyacınızdan fazla kıyafet kullanmayın.

İhtiyacınız olmayan her kıyafet aslında su ayak izinizin yükselmesi demek. Giysilerin üretiminde yüksek miktarda su kullanılmaktadır. 1 pamuklu t-shirt üretiminde 2720 litre, 1 jean pantolon üretiminde 10850 litre suya ihtiyaç vardır.

(Kaynak: kaynak: Chapagain, A. K., & Hoekstra, A. Y. (2004). Water footprints of nations. (Value of Water Research Report Series; No. 16). Unesco-IHE Institute for Water Education (pp. 10-52)